Merk Registreren

Wij adviseren u graag over de mogelijkheden om uw merk te registreren. Traditionele merken zijn de merknaam, zoals de naam van uw bedrijf of product, maar ook een beeldmerk of logo. Een combinatie van woord/beeldmerk is ook mogelijk - dat geeft de grootste beschermingsomvang. De eerste stap bij merkregistratie is dat u contact met ons opneemt over de mogelijkheden. Vervolgens doen wij merknaamonderzoek en toetsen wij of een potentiële merkaanvraag volgens ons aan de formele vereisten van het BOIP voldoet. Dus of het depot aan alle vereisten van het merkenrecht voldoet. Waaronder de vraag of er geen oudere merkhouders zijn en of er verwarringsgevaar bestaat. Ook mag een merk niet uitsluitend beschrijvend zijn - dat zou een grond voor weigering kunnen opleveren bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom.

BOIP / BBIE

Deponering van uw merk geschiedt bij het BOIP / BBIE. Dat staat voor Benelux Bureau for Intellectual Property oftewel Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Verloopt het aanvraagtraject zonder obstakels (zoals bijvoorbeeld een oppositieprocedure) dan bent u merkhouder. Uw merk is dan tien jaar geldig en dient daarna voor eenzelfde periode te worden hernieuwd. Een belangrijk onderdeel van een bedrijf starten is het verrichten van een merkdepot bij het BOIP. Het is onder bepaalde omstandigheden ook mogelijk uw merk als Europees Merk of als internationaal merk vast te leggen.

Vastleggen auteursrechten, geluidsmerk of artiestennaam

Ook uw artiestennaam en uw geluidsmerk zijn vatbaar voor registratie als merk. Een Benelux-merk kan worden gedeponeerd bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP of BBIE) te Den Haag. Een succesvolle registratie biedt merknaambescherming in het territorium van Nederland, België en Luxemburg. De kosten van het depot in drie warenklassen bedragen 240 euro. Elke extra klasse kost nog eens 37 euro. Let er bij registratie van een trade mark in de verschillende warenklassen goed op dat u de te registreren zaken zo nauwkeurig mogelijk omschrijft. Het BOIP hanteert hier (begrijpelijkerwijs) strenge normen voor. Naast woordmerk of beeldmerkregistratie adviseren wij ook om uw domeinnaam en handelsnaam te registreren, alsook om auteursrechten vast te leggen..

Geluidsmerk is niet absoluut

Net zo min als het auteursrecht is het merkenrecht absoluut. Grenzen kunnen bestaan in de vorm van toestemming voor gebruik in een bepaald territorium, of een bepaalde duur. Een geluidsmerk is in juridische zin derhalve niet absoluut. Het merkenrecht kent bovendien niet zoiets als een publiek domein, waarbij de looptijd van bepaalde rechten is begrensd op maximaal zeventig jaar na overlijden van de maker. Een merkdepot is doorgaans 10 jaar geldig en kan tot in de oneindigheid worden verlengd met telkens 10 jaar. Hou hier bij het ondertekenen van contracten goed rekening mee!

Merkwaarde door muziek

Muziek kan een campagne maken of breken. Door gericht gebruik van muziek en geluid kan een onderneming, commercial of game zich op effectieve wijze onderscheiden van de concurrentie. Domineer de markt door pakkende jingles in uw commercials. Een meefluitbare jingle roept bij de kijker of de luisteraar een sterke associatie op.

Met een sound logo creëert u een sterke merkidentiteit. Zie hier het belang van muziek voor succesvolle marketing. Nog een stap verder gaat het registreren van de jingle als geluidsmerk. Binnen Nederland maar ook internationaal! Met geluidsmerkbekendheid kunt u uw merkwaarde uitbreiden. Het registratietraject verloopt over verschillende schakels. Op deze pagina leiden we u er graag doorheen.

Toestemming muziekgebruik en sonic branding

Op de compositie, tekst, uitvoering en opname van de muziek rusten in de regel auteursrechten en naburige rechten. In dat geval is er toestemming nodig voor het muziekgebruik van alle rechthebbenden, waaronder componist en producer. U als marketeer, gamestudio of reclameproducent zou er in het kader van sonic branding voor kunnen kiezen een popsong voor een bepaalde periode (of zelfs voor de looptijd van het auteursrecht) exclusief vast te leggen. Hierdoor is de muziek vervolgens onlosmakelijk verbonden met uw product of bedrijf, en niet meer te licenseren aan de concurrentie. Naast de herkenbaarheid voor de doelgroep van de commercial of de game biedt exclusieve muziek grote marketingvoordelen. Non-exclusief of library music kan natuurlijk ook.

Werkgeversauteursrecht

Exclusiviteit contractueel vastleggen van bestaand (hit)repertoire zal in de regel veel duurder zijn dan exclusieve opdrachtmuziek zelf laten vervaardigen. U kiest er om die reden dan bijvoorbeeld voor het sounddesign te laten doen door een inhouse componist of sounddesigner. Op diens creaties berust dan werkgeversauteursrecht waardoor er geen clearance (het regelen van toestemming voor muziekgebruik) nodig is. Het beschikbare budget van de gamestudio dan wel de opdrachtgever is bij deze keuze vaak bepalend. 

Kosten muziekrechten in reclames

De kosten voor muziekgebruik in uw reclames, games of andere audiovisuele media zijn afhankelijk van vele factoren. Let goed op want nu wordt het ingewikkeld. Het soort muziekrechten alsook het soort muziek waarmee u werkt bepalen grotendeels de wijze waarop de clearance moet worden geregeld, wat de kosten hiervan zullen zijn en hoe lang het toestemmingstraject waarschijnlijk gaat duren. Ook spelen zaken als bekendheid van de muziek, persoon of nabestaanden van de componist, eventuele uitvoerende muzikanten, platenmaatschappij, verspreidingsgebied, toepassing, gebruiksduur, stijl en uitvoering, aantal zenders en het aantal uitzendingen een rol.

Soort muziekgebruik

Het soort muziekgebruik speelt namelijk ook een rol: voor een radiocommercial gelden andere regels dan voor het combineren van beeld en geluid, zoals in audiovisuele media het geval is. Daarnaast is het voor de hoogte van de te betalen licentiefee van belang of het online of offline gebruik betreft, en of er een bepaalde mate van interactiviteit mogelijk is tussen medium en consument. Er zijn door deze veelheid aan factoren en het schier ondoordringbare woud van regels een groot aantal verschillende trajecten te onderscheiden, met ieder een eigen procedure en tijdpad met bijbehorende aanmeldingsformulieren. U zult in bepaalde gevallen muziekcontracten moeten ondertekenen. En vaak komen er Buma/Stemra-afdrachten om de hoek kijken.

Europees geluidsmerk registreren

Het is ook mogelijk om een geluidsmerk of een artiestennaam als Europees Gemeenschapsmerk te registreren en daarmee binnen de Europese Unie te beschermen. Relatief nieuw is de mogelijkheid om geluidsmerken als Europees Gemeenschapsmerk te registreren die grafisch niet gemakkelijk in een notenbalk zijn weer te geven. Dit kan sinds 2012. Inschrijving van het geluidsmerk vindt plaats bij het OHIM (Office for Harmonization in the Internal Market) in Alicante, Spanje. Verloopt deze aanvraag succesvol dan bent u in het bezit van een Europees merkrecht.

Sonogram plus geluidsfile

Het OHIM accepteert sinds 2012, naast notenbalken (denk aan Canon van Pachelbel of de openingstune van Star Wars) ook een andere notatiewijze van geluid. Namelijk de waveform van een mp3. Een waveform is een sonogram oftewel een vorm van een spectrogram. Met andere woorden de grafische voorstelling van een geluidsgolf. Het sonogram in combinatie met de geluidsfile (de wav of mp3 zelf) zijn volgens het OHIM voldoende geschikt om geluid als merk vast te leggen. Want grafisch onderscheidend. Dit brengt met zich mee dat het met ingang van 2012 mogelijk is geworden om Tarzan's iconische yell alsook het overbekende brullen van de leeuw van MGM (de lion roar) als geluidsmerk te registreren en vervolgens als rechthebbende succesvol op te treden tegen inbreukmakers.

Tarzan

Het Europese Hof van Justitie had reeds in 2003 geoordeeld dat jingles en tunes als geluidsmerk bescherming konden genieten mits aan het vereiste van een objectief onderscheidende grafische voorstelling werd voldaan. Hiervan was volgens het Hof sprake indien bij registratie gebruik werd gemaakt van een notenbalk. Een notenbalk is immers de gebruikelijke, alom geaccepteerde wijze van muzieknotatie. De inschrijving door Disney van Tarzan’s strijdkreet als duidelijk herkenbaar sound logo werd in 2004 nog door het OHIM afgewezen, want was niet goed in de vorm van een toonsoort met maten en rusten neer te leggen. En daarmee niet grafisch onderscheidend. Sonogrammen en geluidsgrafieken werden in 2004 namelijk niet door het OHIM geaccepteerd. Nu dus wel, in combinatie met de soundfile (mp3). 

Internationaal merk deponeren

Een andere optie is om het geluidsmerk als internationaal merk te deponeren bij het WIPO in Geneve. WIPO is een afkorting voor World Intellectual Property Organisation. Een internationaal merkrecht biedt u bescherming in de 90 landen die bij de Overeenkomst of het Protocol van Madrid zijn aangesloten, waaronder de gehele Europese Unie, China, Japan, India, Mexico en de Verenigde Staten. Bescherming geldt dus niet voor alle landen van de wereld maar is wel omvangrijker dan de OHIM / BHIM deponering, en overziet de “belangrijkste landen”.

Voorwaarde voor het bewandelen van de WIPO route is een basisregistratie bij het BOIP / BBIE te Den Haag. Deponering van het internationale merk gaat sinds 1 december 2014 niet meer via het BOIP, maar direct bij het WIPO. Overdracht, licenties en doorhalingen verlopen wel nog via de merkenautoriteit van het land van herkomst van de aanvrager. Voor Nederland, Luxemburg en België is dat wederom het BOIP.  

Reden te meer voor het BOIP om - naast notenbalken - spoedig sonogrammen met mp3’s te accepteren. Heeft u een basisregistratie in een ander land waar men wel al sonogrammen accepteert en blijkt een notenbalk niet voldoende voor een BOIP depot dan kunt u het WIPO traject vanuit dat andere land inzetten.

Europees of internationaal merk?

Vanwege de omvang van de bescherming die een Benelux-merk aan een merkhouder biedt is het raadzaam om in ieder geval met een BOIP registratie te beginnen. Die is tien jaar geldig en moet dan worden vernieuwd / gereactiveerd. Bovendien kunt u na een geslaagde nationale merkinschrijving bij het BOIP een zogenaamde senioriteitsclaim doen of prioriteit inroepen. Daarna kan worden bekeken of het vanuit strategisch oogpunt slimmer is om een Europese merkregistratie te verrichten, of juist een internationaal merk aan te vragen. Beide routes hebben namelijk zowel voordelen als nadelen.

Nadeel van het Europese merkdepot is dat er uit elke lidstaat een bezwaar (oppositie of weigering) kan worden gevoerd tegen uw depot. Daarnaast is het registratietraject in de regel duurder dan de WIPO procedure. Want uiteraard komt er ook een kostenplaatje kijken bij een buitenlandse merkregistratie, dat vanwege de op punten onzekere aanvraagprocedures niet altijd even helder van is in te schatten. Belangrijk voordeel van de internationale route is dat het merk ook in de Verenigde Staten wordt beschermd. Dit is bij een Europese registratie, zoals het woord al zegt niet het geval.

Muziekrechten en geluidsmerken

Bij de merkregistratie van tunes, sound logo’s of jingles die nog niet in het publiek domein zitten is het noodzakelijk dat de benodigde muziekrechten in het bezit zijn van de registrant. Het moet met andere woorden in orde zijn met de music copyright permission. De akkoorden en melodie van het Canon van Pachelbel zitten in het publiek domein en behoeven niet te worden gecleard. De compositie van Hey Jude van The Beatles zit echter niet in het publiek domein dus voor het gebruik daarvan moet toestemming zijn gegeven door alle rechthebbenden afzonderlijk. Bijvoorbeeld in de vorm van een schriftelijke licentie.

Bij opdrachtmuziek en inhouse sounddesign zal het in de regel in orde zijn met de clearance. Maar ook hier zal daar een contract aan ten grondslag moeten liggen, zoals een akte van overdracht auteursrechten of een arbeidsovereenkomst (werkgeversauteursrecht). Betreft het geen klassieke muziek maar bijvoorbeeld elektronisch met een beat (zoals edm, dance, ambient, downtempo, folktronic, chillstep, trip hop of orientronic) of zelfs een soundscape dan komt de acceptatie van sonogrammen extra goed van pas: dit soort hedendaagse muziek is immers (ook) niet voldoende goed in traditionele notatiewijzen te vangen, zoals het notenschrift, tablatuur, pianoroll of midi notatie.

Digitaal tijdperk

Vanuit dit oogpunt is het voor belanghebbenden praktisch dat het Europees Merkenbureau meegaat in het digitale tijdperk. Een muziekmerk is bovendien eenvoudig te beluisteren in het merkenregister op de website van het OHIM. Door het faciliteren van deze moderne registratiemogelijkheid is het OHIM zelfs voorloper ten opzichte van de rest van de wereld. Wellicht volgt het Benelux Merkenbureau binnen afzienbare tijd.

Een geluidsmerk registreren met een notenbalk is inmiddels mogelijk bij het BOIP. Maar een sonogram in combinatie met mp3 nog niet. Het BOIP beschouwt een notenbalk met daarin bijvoorbeeld de eerste 16 noten van Pachelbel ’s Canon als een grafische voorstelling van klank. Een geluidsmerk is bij het BOIP met andere woorden een subtype van een beeldmerk, in plaats van een op zichzelf staande categorie.

Niet-traditionele merken

Niet traditionele merken zoals geurmerken (olfactorische merken) en multi-zintuiglijke merken, komen momenteel nog niet in aanmerking voor registratie omdat daarvoor vooralsnog geen geschikte methode van grafische vertoning bestaat. Het Benelux Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom staat niet-traditionele merken evenwel toe, althans verbiedt ze niet. Bovendien ze zijn door consumenten als zodanig (zintuiglijk) te onderscheiden. In het bekende Sieckmann-arrest uit 2002 bepaalde het Europese Hof van Justitie dat de grafische voorstelling van olfactorische merken op dat moment onhaalbaar was en daardoor niet voor merkregistratie in aanmerking kwam. Bij geluidsmerken is inmiddels wel aan dit (formele) vereiste voldaan.

Voortschrijdende technologie en merkenrecht

Voortschrijdende technologie zal ook deze nieuwe categorieën merken, bij voldoende interesse van potentiële merkhouders, in de toekomst onder bepaalde voorwaarden vatbaar kunnen maken voor inschrijving in de registers. Het vereiste van een grafische voorstelling lijkt daarbij langzaamaan wat te worden gerelativeerd. Die horde is bij geluidsmerken inmiddels genomen. Het begrip merk evolueert dus. Vanwege de opkomst van multi-zintuiglijke marketing valt op dit terrein ongetwijfeld meer rechtspraak te verwachten. Bovendien laten de verschillende internationale verdragen op het gebied van het merkenrecht (voor de liefhebbers onder u zijn dit het Benelux-Verdrag, Protocol van Madrid en het Verdrag van Singapore) ruimte om invulling te geven aan de wijze waarop aan het criterium 'onderscheidend' kan worden voldaan. Het accepteren van geluidsmerken maakt in die zin de weg vrij voor effectieve audio branding.

Neuromarketing

Neuromarketing, olfactory marketing, sensory branding: het zijn termen die de vooruitstrevende marketeer zeker zullen aanspreken. Een signature sound kan een krachtige associatie oproepen met een bepaald merk. Ook al zijn het maar drie tonen. Onze hersenen identificeren dan een bepaald soundlogo, zoals het rinkelen van een telefoon met (een bepaalde functie van) het product of de dienst. Meefluitbare jingles blijven langer hangen. Sommige geluiden, zoals het huilen van een baby maken mensen alert. Andere geluiden triggeren juist het beloningscentrum, en daarmee vaak de ‘buy button’ in het brein. Met kleuren werkt dit evenzo. Dit is inmiddels steeds beter aantoonbaar en meetbaar met behulp van PET scan en fMRI.

Denk ook aan geurmachines in een chique hotel. In combinatie met geluid op de juiste frequenties kan dat op een positieve manier sfeerbepalend zijn: positieve synergie. In dat hotel komen de bezoekers vervolgens graag terug. Mensen kopen meer in winkels met aangename muziek op het juiste volume. Net zoals supermarkt bezoekers meer impuls aankopen doen op een lege maag. Of klanten die bereid zijn langer te wachten aan de telefoon wanneer de achtergrondmuziek daartoe uitnodigt. Muziek werkt in die zin gedragsveranderend.

Uitgangspunt van multi-zintuiglijke marketing is dat merken die aan meerdere zintuigen appelleren krachtiger zullen zijn dan merken die enkel visueel zijn te identificeren. De feeling en de vibe van een auto, vliegtuig, cruiseschip of pretpark kunnen erg bepalend en wervend, of juist afstotend werken. Neuromarketing heeft in die zin de toekomst.