Bedrijf Starten: Welke rechtsvorm en waarom is dat belangrijk?

Starters

Stel, u heeft een gat in de markt gevonden. U kunt diensten aanbieden of u maakt artikelen die u graag aan de man wilt brengen. Dan is het tijd om na te denken over het opstarten van een eigen bedrijf. Waar u als starter zoal rekening mee moet houden, zetten we hieronder voor u op een rij.

We beginnen uiteraard bij het begin: uw nieuwe onderneming heeft een juridische vorm nodig en u zult na moeten denken over de vraag of uw startup rechtspersoonlijkheid krijgt. Op het moment dat u uw nieuwe bedrijf inschrijft bij de KvK, zult u een keuze moeten maken voor een rechtsvorm. U wilt bijvoorbeeld een bedrijf starten samen met een zakelijke partner, of juist alleen. Of u beoogt er een familiebedrijf van te maken. Het is daarom verstandig hier vóór de inschrijving over na te denken; zo voorkomt u dat u op enig moment voor verrassingen komt te staan.

1. Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid

Er is een belangrijk verschil tussen rechtsvormen die rechtspersoonlijkheid hebben en rechtsvormen die dat niet hebben. Bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid bestaat er geen onderscheid tussen uw privé- en zakelijke vermogen. Dat betekent dat de schulden van het bedrijf op uw privévermogen kunnen worden verhaald. Bent u in gemeenschap van goederen gehuwd dan kan dit bovendien erg nadelig uitpakken voor uw (nietsvermoedende) partner. Bij rechtsvormen die rechtspersoonlijkheid hebben, zoals de BV (besloten vennootschap) en de NV (naamloze vennootschap), is dat meestal niet het geval. Uw privévermogen blijft dan afgescheiden van het bedrijf. Denk er dus goed over na in welke rechtsvorm u uw initiatief wilt gieten.

Eenmanszaak starten

De meeste starters kiezen voor een eenmanszaak. Een eenmanszaak is zeer eenvoudig op te richten: een inschrijving in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel volstaat. Bovendien komt een starter met eenmanszaak in de regel in aanmerking voor een aantal belastingvoordelen, zoals de starterskorting en de MKB winstvrijstelling. Een ondernemer met een eenmanszaak zonder personeel noemt men ZZP’er.

Houdt u er rekening mee dat u maar één eenmanszaak kunt oprichten. Daar staat tegenover dat u verschillende handelsnamen mag voeren, verschillende activiteiten kunt ontplooien en meerdere vestigingen kunt hebben. Een belangrijk nadeel van een eenmanszaak starten is dat er geen onderscheid is tussen uw zakelijke en privévermogen. U bent dus ook privé volledig aansprakelijk voor de eventuele schulden van de onderneming. In geval van een faillissement betekent dit dat niet alleen uw zaak failliet gaat, maar dat u ook privé in staat van faillissement verkeert. Schuldeisers mogen zich dan ook op uw privévermogen verhalen.

Vennootschap onder firma (VOF) oprichten

Gaat u samenwerken met één of meerdere partners? Dan kan het verstandig zijn een vof op te richten. Neem als voorbeeld de oprichting van een vennootschap onder firma in de levensmiddelen, cosmetica en geneesmiddelensector. U en uw collega-ondernemers worden in dat geval vennoten van deze food startup. Elke vennoot neemt iets mee en ‘brengt dat in’ in de vof, zoals dat heet. Dat kunnen goederen of kapitaal zijn, maar ook arbeidskracht, know-how, domeinnamen en intellectueel eigendom zoals bepaalde auteursrechten, modellenrechten of een octrooi geldt als inbreng.

VOF Contract

Een vof wordt opgericht door het opstellen van een vennootschapscontract, waarin u de onderlinge spelregels en overige afspraken vast legt. Denk daarbij aan de inbreng, de bevoegdheden die ieder van de vennoten heeft en de winstverdeling. Voor het opstellen van een vof contract hoeft u niet naar een notaris; het is echter wel verstandig om juridisch advies in te winnen of de overeenkomst door ons te laten nakijken. Screening van samenwerkingsovereenkomsten en vennootschapscontracten verzorgen wij op zeer regelmatige basis.

Hoofdelijke aansprakelijkheid

Belangrijk nadeel van de vof is dat de vennoten hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schulden van de onderneming. Dit betekent dat u persoonlijk aansprakelijk kunt worden gesteld voor de schulden van het bedrijf, zelfs als een collega-vennoot deze schulden heeft gemaakt. Schuldeiser die zich willen verhalen, kunnen in eerste instantie terecht bij het vermogen van de vennootschap. Heeft de vennootschap echter onvoldoende baten, dan mogen zij zich ook verhalen op het privévermogen van de vennoten en hun eventuele echtgenoten. Dit betreft dwingend recht hetgeen betekent dat hier niet met behulp van een vof contract van kan worden afgeweken.

De aansprakelijkheid van uw echtgenoot kunt u echter beperken door het opstellen van huwelijkse voorwaarden. Let op: privéschulden van een collega-vennoot kunnen noch op het zakelijke vermogen van de vennootschap, noch op uw privévermogen worden verhaald.

Inschrijving KVK

U dient de VOF in te schrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Als u onderling afspraken heeft gemaakt over beperkte tekenbevoegdheid -d.w.z. dat de vennoten slechts overeenkomsten kunnen aangaan tot een bepaald maximum bedrag- en deze beperking eveneens inschrijft, geldt zij ook ten opzichte van derden. Houdt één van de vennoten zich niet aan de beperking, dan is niet de vof, maar de vennoot zèlf aansprakelijk voor de kosten en eventuele schade die uit de overschrijding van zijn bevoegdheid voortvloeit.

Belastingen

Ieder van de vennoten betaalt afzonderlijk inkomstenbelasting over zijn eigen deel van de winst. Doorgaans kunnen zij ook ieder afzonderlijk in aanmerking komen voor fiscale voordelen, zoals de ondernemersaftrek of de investeringsaftrek.

Huur van bedrijfsruimte

Wilt u een bedrijfsruimte huren of een winkelpand dan het van belang dat u uw huurcontract bedrijfsruimte ex 230a of 290 BW door een juridisch adviseur of advocaat laat controleren. Let daarbij op zaken zoals bestemming van het gehuurde, contractsduur en opzeggingstermijnen.

Man-vrouw firma

De man-vrouw firma is een bijzondere vof-vorm, die kan worden aangegaan tussen twee echtgenoten of levenspartners. Gelden beide partners voor de Belastingdienst als zelfstandig ondernemer, dan kan dit tot aanzienlijke fiscale voordelen leiden. Nadeel is echter dat beide partners met hun privévermogen volledig aansprakelijk zijn voor de schulden van de onderneming. Beperkingen van de aansprakelijkheid in eventuele huwelijkse voorwaarden, gelden in dit geval niet. Houd er rekening mee dat de Belastingdienst man-vrouw firma’s zeer streng in de gaten houdt. Beide partners moeten daadwerkelijk meewerken en hun aandeel in de firma dient van een gelijkwaardig niveau te zijn.

Andere rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid

Naast de eenmanszaak en de vof kunt u ook kiezen voor een commanditaire vennootschap of een maatschap.

Commanditaire vennootschap (CV)

Een commanditaire vennootschap is ook een bijzondere vorm van een vennootschap onder firma en kan uitkomst brengen indien u uw eigen vof wilt oprichten, maar onvoldoende kapitaal heeft om dit te verwezenlijken. Wellicht is er iemand in uw omgeving die in de op te richten vof wil investeren. Een dergelijke geldschieter geldt dan als een stille of commanditaire vennoot. Hij of zij heeft een directe band met het bedrijf, maar de dagelijkse leiding van het bedrijf berust bij u als beherend vennoot.

Het is verstandig om vooraf goede afspraken te maken over de rechten en plichten van zowel de stille als de beherend vennoten en deze in een overeenkomst vast te leggen.

Maatschap oprichten - Juridisch Advies

Een maatschap komt in beeld als mogelijke rechtsvorm indien u uw beroep zelfstandig -maar toch samen met anderen- wilt uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan een tandheelkundige of fysiotherapeutische praktijk. Of een artsenpraktijk. Ieder van de ‘maten’ werkt zelfstandig, maar doet dit onder een gemeenschappelijke naam. Net zoals bij een vof het geval is, brengt ieder van de maten iets in en delen zij het financiële voordeel.

Ook voor een maatschap geldt dat het van belang is dat u onderling afspraken maakt en deze vastlegt in een schriftelijke overeenkomst. Dit noemen we een maatschapscontract. Uiteraard kunnen wij u daarbij ondersteunen en van gedegen juridisch advies voorzien.

2. Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid

Uiteraard zijn er dan ook nog de ondernemingsvormen waaraan de wet rechtspersoonlijkheid toekent. Dat betekent dat zo’n rechtsvorm als zelfstandige juridische entiteit allerlei handelingen kan verrichten. Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid zijn ‘veilig’ in die zin, dat de rechtspersoon op de eerste plaats aansprakelijk is voor de eventuele schulden en uw privévermogen -in beginsel-afgescheiden blijft. Als oprichter-bestuurder bent u dan in dienst van de rechtspersoon en kunt u handelingen verrichten in haar naam.

We zetten de belangrijkste rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid voor u op een rij.

Besloten Vennootschap (BV) oprichten

Wellicht de meest gekozen rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid. Geschikt voor online initiatieven zoals een content platform of music app. Een BV kunt u alleen oprichten of samen met anderen. Tot voor kort vereiste de wet voor een nieuw op te richten BV een minimumkapitaal van €18.000,-; een vrij forse drempel. Met de flexibilisering van het BV-recht is deze eis verdwenen en is het oprichten van een flex-BV een stuk eenvoudiger geworden. Bij het oprichten van een webwinkel is een BV een logische keuze. Er zijn echter wel een aantal oprichtingsvereisten waar u rekening mee moet houden.

De oprichting van een BV kan alleen door middel van een notariële akte. U moet dus langs de notaris. De akte van oprichting moet ook de statuten van de BV bevatten, waarin de naam, de zetel en het doel van de vennootschap duidelijk zijn omschreven. Verder moet u 1 eurocent in de BV storten. Dat hoeft overigens geen geld te zijn; natura ter waarde van tenminste die ene cent gelden ook als storting.

Inschrijving in het Handelsregister

Verder moet de BV in het Handelsregister worden ingeschreven. In de regel doet de notaris dat.

Het kapitaal van de BV is verdeeld in aandelen, die in et bezit zijn van de vergadering van aandeelhouders (de AVA). De AVA is de hoogste macht van een BV, de bestuurders zijn belast met het dagelijks bestuur van de vennootschap. Verder kan een BV een Raad van Commissarissen hebben, die toezicht houden op het doen en laten van het bestuur. Bij kleine BV’s is er dikwijls maar één aandeelhouder die tevens bestuurder is: de directeur-grootaandeelhouder.

Er bestaan verschillende soorten BV’s. De bekendste zijn de BV met gewone structuur, de flex-BV, de structuurvennootschap en de holding.

Handelen namens de BV in oprichting

Nog voordat de BV een feit is, kunt u namens de BV handelingen verrichten. U handelt dan namens de BV in oprichting (i.o.) en kunt in die hoedanigheid ook overeenkomsten aangaan met uw zakenpartners. Wees daar wel duidelijk over! Zodra de BV is ingeschreven in het Handelsregister, kan zij de overeenkomsten die i.o. werden aangegaan, overnemen. Houdt er wel rekening mee, dat u tot het moment dat de BV door de notaris in het Handelsregister is ingeschreven, persoonlijk aansprakelijk bent voor de nakoming van aangegane overeenkomsten.

Aansprakelijkheid voor schulden van de BV

In beginsel bent u als ondernemer niet met uw privévermogen aansprakelijk voor de schulden van de BV. Er zijn echter een aantal uitzonderingen:

• Als u directeur-grootaandeelhouder (dga) bent, laten banken u vaak persoonlijk mee tekenen indien u leningen afsluit. In dat geval is het mogelijk dat uw privévermogen aangesproken wordt als de leningen moeten worden terugbetaald.
• Gaat u te zware overeenkomsten aan terwijl u wist of had moeten weten dat de BV niet aan haar nakomingsverplichtingen kon voldoen? Dan bent u eveneens persoonlijk aansprakelijk. Maak dus steeds een goede afweging voor u een overeenkomst met derden sluit.
• Doet u uitkeringen aan aandeelhouders terwijl u weet of had moeten weten dat die het voortbestaan van de BV in gevaar brengen? U kunt in dat geval persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.
• Ook als er sprake is van onbehoorlijk bestuur en de BV daardoor failliet gaat, kan dat leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid. Hetzelfde geldt indien u belastingen en premies niet kunt afdragen ten gevolge van onbehoorlijk bestuur.
• Kunt u belastingen en premies (tijdelijk) niet op tijd betalen? Meldt dit dan ruim van tevoren bij de Belastingdienst. Zo voorkomt u dat de Belastingdienst u persoonlijk aanspreekt.

Overigens geldt voor bestuurders een zwaardere vorm van aansprakelijkheid dan voor aandeelhouders. Als u alleen aandeelhouder bent van de BV, dan is uw aansprakelijkheid beperkt tot het bedrag van uw inleg, dat wil zeggen: het bedrag waarmee u deelneemt aan de BV.

Geld onttrekken aan de BV: uitkeringstoets

Sinds 1 oktober 2012 verplicht de wet bestuurders van een BV tot het doen van een uitkeringstoets als zij geld aan de BV onttrekken, bijvoorbeeld omdat ze dividend willen uitkeren aan de aandeelhouders. Er mag alleen geld worden onttrokken aan de BV als er voldoende ‘in kas’ is en het voortbestaan van de onderneming niet in gevaar komt. Ook moeten schuldeisers kunnen worden betaald nadat er een uitkering is gedaan. Bestuurders moeten er zich daarom van vergewissen dat schuldeisers tot ongeveer een jaar na de uitkering kunnen worden voldaan. Is dat niet het geval, dan mag er geen geld worden onttrokken aan de BV. Gaf een bestuurder toestemming voor een uitkering die achteraf onverantwoord bleek, dan kan hij hoofdelijk aansprakelijk zijn.

Jaarrekening

Een BV moet aan het einde van het boekjaar een jaarrekening opstellen en de stukken deponeren bij de KvK. Doe dit op tijd, nalatigheid op dit gebied kan vervelende consequenties hebben! Welke gegevens u exact moet deponeren, hangt o.m. af van de omvang van uw bedrijf. U kunt bij ons terecht voor verdere informatie. Ook over fiscale zaken.

De Naamloze Vennootschap (NV)

Net zoals bij een BV het geval is, is het kapitaal van een NV verdeeld in aandelen. Terwijl bij een BV de aandelen altijd ‘op naam’ zijn en de overdracht van aandelen via de notaris gebeurt, is dat bij een NV niet het geval. Een NV geeft aandelen uit die vrij verhandelbaar zijn op de beurs, zonder tussenkomst van de notaris. Nog een groot verschil tussen de NV en de BV is de eis die de wet stelt aan het minimumkapitaal. Waar dit bij de BV is verdwenen, bedraagt het minimumkapitaal bij de NV €45.000.

Voor de oprichting van een NV gelden grosso modo dezelfde eisen als voor de oprichting van een BV; u kunt dat hierboven lezen. Hou er echter wel rekening mee dat een NV een minimumkapitaal moet hebben.

Ook voor de NV geldt dat zij tijdig jaarstukken moet opstellen en deponeren bij de KvK. Wat betreft de aansprakelijkheid, belastingen en handelingen van de NV in oprichting, gelden dezelfde regels als bij de BV.

Heeft u naar aanleiding van deze behoefte aan juridisch advies neem dan gerust contact met ons op. Het eerste gesprek kost u niets.